Bewindvoering

Maar al te vaak worden we binnen een ziekenhuissetting geconfronteerd met personen die hun financiële en administratieve zaken en/of persoonsrechten niet meer zelf kunnen behartigen. Wanneer de situatie langer aansleept heeft de omgeving soms al maatregelen getroffen zoals bv het werken met een volmacht.

Deze maatregel heeft in de praktijk echter niet altijd voldoende juridische slagkracht om gebeurtenissen en problemen die zich kunnen stellen aan te pakken. Zo wordt er soms een volmacht gegeven om betalingen te doen, maar blijkt dat er niemand bevoegd is om documenten te ondertekenen (bv het aanvragen van tegemoetkomingen, het innen van pensioen, etc.). Bovendien is een volmacht niet meer rechtsgeldig vanaf het ogenblik dat de persoon psychisch niet meer in staat is om deze volmacht te herroepen (bv bij coma, dementie, etc.). We willen u dan ook de juridische meerwaarde meegeven van bewindvoering voor zowel de patiënt als de persoon die het beheer van de goederen op zich neemt en/of de persoon die de persoonsrechten van de patiënt vertegenwoordigt.

Voor wie is deze maatregel bestemd?

Voor meerderjarigen wiens gezondheidstoestand hen al dan niet tijdelijk belet om hun belangen van vermogensrechtelijke of persoonsgebonden aard, geheel of gedeeltelijk waar te nemen. Dit kan zowel op fysisch vlak (bv omwille van beperkte mobiliteit) en/of op psychisch vlak (demente bejaarden, mentaal gehandicapten, personen met psychische aandoeningen en/of lichamelijke aandoeningen, comateuze patiënten, zware alcoholisten en verslaafden, personen met een onweerstaanbare koopdrift, etc.), ongeacht of zij thuis verpleegd worden dan wel opgenomen zijn in een ziekenhuis of in een instelling.

Is deze maatregel definitief?

Neen! Deze beschermingsmaatregel kan op ieder ogenblik door de vrederechter opgeheven worden op dezelfde wijze als hij aangevraagd werd. Men legt een medisch attest voor waarna de beschermde persoon wordt opgeroepen en gehoord. Deze maatregel kan eveneens worden stopgezet wanneer de familie vaststelt dat de bewindvoerder zijn opdracht niet naar behoren vervult. 

Wat is de meerwaarde voor de patiënt?

De bewindvoerder wordt aangesteld door de vrederechter en kan een familielid of een advocaat zijn. De vrederechter kiest voor een bescherming op maat van de beschermde persoon, en houdt rekening met diens mogelijkheden en beperkingen. Hij vertegenwoordigt de beschermde persoon, beheert diens goederen zoals een goede huisvader en/of zorgt voor een correcte uitoefening van diens persoonsgebonden rechten. Hij is de vertegenwoordiger en handelt uitsluitend in diens belang. Dit alles gebeurt onder toezicht van de vrederechter. Voor de handelingen die bij wet worden voorzien bv verkoop of aanvaarden van een nalatenschap of de keuze van de verblijfplaats, dient de vrederechter voordien en schriftelijk toelating te verlenen. Jaarlijks wordt een rapport overgemaakt aan de vrederechter. Tenzij de vrederechter anders beslist, dient ook de beschermde persoon op de hoogte te worden gehouden. Door deze maatregelen worden misbruiken maximaal uitgesloten.

Wat is de meerwaarde voor de beheerder?

Het beheer van goederen en gelden door een familielid kan soms vrij delicaat liggen, zeker wanneer er reeds spanningen aanwezig zijn binnen de familie. Wanneer de beheerder wordt aangesteld als bewindvoerder door de vrederechter, geeft hem dit de nodige juridische bescherming. Hij is namelijk wettig erkend om de handelingen uit te voeren en het toezicht, uitgeoefend door de vrederechter, maakt eventuele misbruiken onmogelijk. 

Wat is de meerwaarde voor de persoonsgebonden aangelegenheden?

Indien de patiënt voor het stellen van bepaalde handelingen niet meer bekwaam wordt geacht door de vrederechter, kan men een bewindvoerder over de persoon aanstellen. De keuze van de verblijfplaats, de uitoefening van het ouderlijk gezag, etc. zijn voorbeelden van dergelijke handelingen.

Wie kan een voorlopig bewindvoerder aanvragen?

De patiënt zelf, zijn hulpverlener, een familielid, de procureur des Konings of eender welke andere belanghebbende kan het initiatief nemen om een bewindvoerder te laten aanstellen. Kortom iedereen kan het initiatief nemen. 

Hoe en waar moet ik deze aanvraag doen?

Eenieder kan bij de vrederechter van “het kanton waar de patiënt op dat ogenblik verblijft” een verzoekschrift (1) tot aanstelling van een bewindvoerder indienen. (m.a.w. woont de patiënt in Bilzen maar verblijft hij op het moment van de aanvraag in het ziekenhuis in Tongeren dan dient de aanvraag te gebeuren bij de vrederechter van Tongeren!). Bij het verzoekschrift dient verplicht een medisch attest (2) gevoegd te worden dat “maximum 15 dagen oud” is, opgesteld door de (huis)arts, die “geen familielid” mag zijn of verbonden aan de instelling waar de persoon in kwestie verblijft. Bij gebreke daaraan kan een deskundige worden aangesteld door het vredegerecht. Alleszins wordt de te beschermen persoon door de vrederechter gehoord. Verder is een attest van woonst (3) nodig. Dit kan u bekomen op het gemeentebestuur waar de patiënt gedomicilieerd is. Wanneer de patiënt op een andere plaats verblijft dan zijn domicilieadres, dan moet er daarenboven een verblijfsattest (4) afgeleverd worden bv wanneer de patiënt in het ziekenhuis verblijft, dan kan de dienst patiëntenbegeleiding (sociale dienst) van het ziekenhuis verzocht worden om een verblijfsattest.  

Waaraan moet het verzoekschrift voldoen?

U kan een blanco verzoekschrift bekomen bij de dienst patiëntenbegeleiding van het ziekenhuis. Het verzoekschrift dient aan een aantal vormvereisten te voldoen. Zo moet er o.a. een volledige opgave gebeuren van de familieleden, etc.

Indien u moeilijkheden ervaart bij het invullen, zijn de sociale werkers van deze dienst graag bereid u hierbij te helpen. U kan eveneens te rade gaan bij de griffie van uw Vredegerecht.

De zitting

Normaliter wordt de patiënt, zijn familie en de aanvrager opgeroepen voor de zitting op het vredegerecht. Wanneer de te beschermen persoon zich niet kan verplaatsen, kan de zitting ook doorgaan op een andere locatie bv in het ziekenhuis. De vrederechter zal de patiënt, de verzoeker en eventueel de familie horen. De verzoeker en de patiënt zijn verplicht aanwezig. Zowel de patiënt zijn familie als de aanvrager kunnen hun voorkeur voor de eventuele bewindvoerder te kennen geven. De te beschermen persoon kan eveneens om de aanstelling van een advocaat en een vertrouwenspersoon verzoeken. Het is de vrederechter die uiteindelijk beslist. De griffier laat deze beslissing bij gerechtsbrief weten aan de verzoeker.