We praten er misschien niet genoeg over, maar de gevallen zijn legio: mensen geboren met een lichte verstandelijke handicap, mensen die een hersenletsel overhouden na een ongeval of nog, ouderen die lijden aan een sterk geheugenverlies… Ook zij worden geconfronteerd met belangrijke beslissingen. Soms kunnen ze deze beslissingen zelf niet meer nemen en moeten ze geholpen worden.
Wilsonbekwaamheid
Iemand die zelf niet meer in staat is bepaalde handelingen te stellen of geen beslissingen meer kan nemen, noemt men een “wilsonbekwame” persoon. Wanneer je bang bent dat je in de toekomst je vermogensrechtelijke belangen of schikkingen betreffende de persoon niet meer zal kunnen behartigen, dan hoef je niet noodzakelijk naar de rechtbank.
Je kan het beheer over jouw goederen toekennen aan één of meerdere personen die een zogenaamde “zorgvolmacht of lastgeving” zullen krijgen om bepaalde handelingen in jouw naam en voor jouw rekening te stellen: deze kan je onmiddellijk in werking doen treden, ofwel kan je deze zorgvolmacht ook veiligheidshalve geven, voor het geval je ooit wils- of handelingsonbekwaam wordt.
Met een zorgvolmacht (via een lastgevingsovereenkomst) geef je aan één of meerdere personen (de lasthebbers) de bevoegdheid om bepaalde beslissingen te nemen of bepaalde handelingen te stellen in verband met je goederen, voor vandaag of voor de toekomst. Die personen, al dan niet familieleden, kunnen tussenkomen bij de verkoop van een huis, het betalen van een rekening, het plannen van je successie… rekening houdend met eventuele instructies die je hieromtrent in de volmacht hebt opgenomen.
Sinds 1 maart 2019 biedt een zorgvolmacht nog meer mogelijkheden. Sindsdien kunt u, naast uw financiële zaken, ook schikkingen treffen betreffende uw persoon.
Zo kunt u aan de lasthebbers de opdracht geven om erover te waken dat u alle noodzakelijke zorgen krijgt. U kunt op voorhand al vastleggen in welk rust‐ en verzorgingstehuis u desgevallend wenst opgenomen te worden. Of u kunt de lasthebbers machtigen om op zoek te gaan naar een verzorgingstehuis dat aan uw wensen en financiële mogelijkheden voldoet.
‘Belangrijk is dat u de zorgvolmacht op gelijk welk ogenblik kan intrekken of kan herroepen, bijvoorbeeld als de kinderen die zijn aangesteld tot lasthebbers het te bont maken’.
De registratie
Een lastgeving waarin je een zorgvolmacht geeft kan niet mondeling gebeuren, er zal altijd een geschrift nodig zijn. Opgelet, enkel indien de lastgeving bij het “Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten (CRL)” werd geregistreerd, vóór je wilsonbekwaam bent geworden (via de griffie van het vredegerecht of via de notaris) blijft de lastgeving doorwerken nadat je toestand is verergerd en je wilsonbekwaam bent geworden.
Zonder deze voorafgaande registratie, eindigt de lastgeving wanneer je je in een toestand van wilsonbekwaamheid bevindt.
Voor vandaag en morgen
Je kan echter ook kiezen om uitwerking te geven aan de volmacht vóór je wilsonbekwaam wordt. Dat kan zijn omdat je je voor bepaalde handelingen moeilijk kan verplaatsen. Je kan ook beslissen dat sommige handelingen in verband met je goederen beter beheerd worden door een specifieke persoon, omdat deze meer kennis heeft van zulke zaken. Een zorgvolmacht hoeft dus niet per se pas uitwerking te krijgen op het moment dat je wilsonbekwaam bent, je kiest dat zelf.
Weet bovendien dat je ook zélf kan bepalen wanneer je lasthebber je als “wilsonbekwaam” mag beschouwen. In de praktijk wordt vaak gewerkt aan de hand van geneeskundige verslagen, kwestie van discussies te vermijden. Word je wilsonbekwaam, dan vangt de volmacht van rechtswege aan, zonder tussenkomst van de rechter.
Tijdelijk wilsonbekwaam?
Er zijn gevallen waarbij je gedurende een specifieke periode wilsonbekwaam wordt, maar je naderhand toch weer bekwaam wordt. Denk maar aan een ongeval gevolgd door een coma. Heb je veiligheidshalve een zorgmandaat gegeven aan een familielid, dan zal deze volmacht uitwerking hebben vanaf het moment van de wilsonbekwaamheid (vanaf de coma). Word je naderhand weer wilsbekwaam (omdat je uit coma ontwaakt), dan zal de volmacht van rechtswege eindigen.
Naar de notaris?
Je kan een lastgeving sluiten zonder tussenkomst van de notaris, maar het valt sterk aan te raden toch bij de notaris aan te kloppen. De notaris zal immers de lastgeving met waakzame ogen opstellen. Een notariële lastgeving is bovendien noodzakelijk voor bepaalde handelingen, zoals de verkoop van een huis. De notaris is de aangewezen raadsman als het op familiale belangen aankomt. Hij kan je helpen de reikwijdte van de volmacht te beschrijven (specifieke handelingen of integendeel een algemene volmacht) en hij kan mee nadenken over wat écht belangrijk is voor jou. Daarnaast moet de notaris waken over jouw belangen als lastgever. Zo klinkt het vanzelfsprekend om jouw partner of kinderen als lasthebber(s) aan te duiden, terwijl dat voor sommige handelingen voor belangenconflicten zou kunnen zorgen. De notaris kan je hierover verder informeren en bijsturen.
Wat indien jouw lasthebber misbruik maakt van de volmacht?
Bij de zorgvolmacht is er géén voorafgaandelijke rechtelijke controle door de vrederechter. Jouw lasthebber moet wel de vrederechter op de hoogte brengen van de wilsonbekwaamheid, indien hij daar kennis van heeft.
Wees gerust, zelfs als de lasthebber geen kennisgeving geeft, ben je beschermd tegen wanbeheer. Iedere belanghebbende, dus ook de notaris, kan immers de rechtbank informeren over jouw toestand. Indien je een lastgeving hebt opgesteld voor bepaalde handelingen terwijl je zelf nog wilsbekwaam bent, dan kan je de lastgeving uiteraard nog herroepen.
Jouw rekeningen en de gelden van de lasthebber moeten strikt gescheiden worden. Bovendien zal jouw lasthebber op geregelde tijdstippen met jou moeten overleggen. Bang dat jouw lasthebber de rekeningen toch slecht beheert of zijn taken slecht uitvoert? Ook voor deze situatie bestaat er een “alarmbel”. De rechter zal kunnen tussenkomen en een bewindvoerder aanstellen. Voor de persoon van deze bewindvoerder mag je eveneens op voorhand een voorkeur uitdrukken.
Ten slotte kan je een vertrouwenspersoon aanduiden die jouw belangen zal behartigen en bijkomend toezicht zal uitoefenen.
Voor wie biedt de zorgvolmacht géén oplossing?
Een belangrijke voorwaarde om een zorgvolmacht te kunnen geven, is dat je bij het opstellen van de lastgeving nog wilsbekwaam bent. Mensen die bijvoorbeeld lijden aan een toenemend geheugenverlies moeten dus best niet te lang meer wachten.
Bovendien blijft de zorgvolmacht in de private sfeer, want er is in principe geen voorafgaandelijke tussenkomst van de rechter. Dat is een voordeel als de familie goed overeenkomt. Indien dit niet het geval is, zal een rechterlijke tussenkomst meer aangewezen zijn.
Aandachtspunt
Het belangrijk om op te merken dat u enkel met een notariële zorgvolmacht kan schenken, verkopen, etc. Dit is niet het geval met een onderhandse akte.
(Bron: Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat en www.notaris.be)
Heeft u bijkomende vragen of hulp nodig bij het opstellen van een zorgvolmacht neem dan contact op met uw notaris.
Contactgegevens
Notaris: www.goudengids.be of adresboek: www.notaris.be
|
Vredegerecht Tongeren Kielenstraat 22 3700 Tongeren 012 399 580 |
Vredegerecht Bilzen Brugstraat 2 3740 Bilzen 089 411 441 |
Vredegerecht Sint Truiden Kazernevest 10 3800 Sint Truiden 011 682 996 |
|
Vredegerecht Genk Dieplaan 14 3600 Genk 089 322 930
|
Vredegerecht Hasselt Parklaan 25 bus 7 en 8 3500 Hasselt 1e kanton: 011 374 410 2e kanton: 011 374 404 |
|
Wat kan u niet regelen d.m.v. een zorgvolmacht?
Een zorgvolmacht biedt geen antwoord op hoogst persoonlijke aangelegenheden zoals:
1. uw voorafgaande wilsverklaringen: (modeldocumenten: leifplan op www.leif.be)
Sommige van deze documenten kan u best vooraf registeren bij uw gemeentebestuur. Houdt tevens rekening met eventuele hernieuwingstermijnen. Voor advies kan u terecht bij de Leiflijn op het telefoonnummer: 078/15 11 55. Ook bij uw huisarts, gemeentebestuur en / of het ‘huisvandeMens’ (www.deMens.nu) kan u terecht voor advies.
2. het opstellen van een testament. Hierbij kan een notaris u professioneel advies verlenen. Een eerste advies van een notaris is gratis.
Schenk daarom vooraf ook voldoende aandacht aan uw advanced care planning voor wanneer u uw wil niet meer zelf kan kenbaar maken.
Heeft u bijkomende vragen of hulp nodig bij het opstellen van een zorgvolmacht neem dan contact op met uw notaris.
Voor een goede weergave is een recente versie van uw browser vereist.
